Dar kanal ameliyatı, omurga kanalında sinirlerin geçtiği boşluğun daralması sonucu oluşan lomber spinal stenoz hastalığının ileri evrelerinde uygulanan cerrahi bir yöntemdir. Bu durum, özellikle yaşla birlikte artan omurga dejenerasyonları sonucu sinirlerin baskı altında kalmasıyla ortaya çıkar. Hastalar genellikle yürürken bacaklarda uyuşma, karıncalanma, güçsüzlük ve ağrı hissederler.
Dar Kanal (Lomber Spinal Stenoz) Nedir?
Dar kanal, omurga kanalının daralması sonucu sinir köklerinin sıkışmasıyla gelişen bir hastalıktır. Yaş ilerledikçe disklerde yıpranma, eklemlerde kireçlenme ve bağ dokularında kalınlaşma meydana gelir. Bu değişiklikler sinirlerin geçtiği alanı daraltarak ağrı ve hareket kısıtlılığına neden olur.
En sık bel bölgesinde (lomber bölgede) görülür ve ileri yaşla birlikte toplumda yaygınlaşır. Ayrıca, doğuştan omurga kanalının dar olması veya geçirilmiş travmalar da dar kanal gelişimine zemin hazırlayabilir.
Dar Kanalın Belirtileri
Dar kanal hastalığının en tipik belirtisi, yürürken bacaklarda uyuşma ve ağrı hissi ile ortaya çıkan nörojenik kladikasyondur. Hasta kısa bir mesafe yürüdükten sonra durmak veya öne eğilmek zorunda kalır; bu pozisyon sinir basısını azalttığı için geçici rahatlama sağlar.
Diğer belirtiler arasında şunlar yer alır:
- Bel ve bacaklarda ağrı
- Karıncalanma ve hissizlik
- Bacaklarda kuvvet kaybı
- Uzun süre ayakta kalmada zorlanma
- İleri vakalarda idrar veya dışkı kontrolünde zorluk
Bu şikâyetler özellikle bel fıtığı veya sinir sıkışması ile karışabilir, bu nedenle doğru tanı için nörolojik muayene ve MR görüntüleme büyük önem taşır.
Dar Kanalın Nedenleri
Dar kanalın en yaygın nedenleri arasında yaşlanmaya bağlı dejeneratif değişiklikler yer alır.
- Disklerde çökmeler: Omurlar birbirine yaklaşır ve sinir kökleri sıkışır.
- Kireçlenme (osteofit oluşumu): Kemik çıkıntıları sinir geçiş yollarını daraltır.
- Bağ dokusunun kalınlaşması: Ligamentum flavum’un kalınlaşması sinirleri sıkıştırabilir.
- Travmalar veya ameliyat sonrası yapışıklıklar da kanalın daralmasına yol açabilir.
Ayrıca, diyabet, B12 eksikliği veya dolaşım bozuklukları da sinir iletimini bozarak uyuşma hissine katkıda bulunabilir.
Dar Kanal Ameliyatı Ne Zaman Gerekir?
Dar kanal hastalığında tedavi öncelikle ilaç, fizik tedavi ve egzersiz gibi konservatif yöntemlerle başlar. Ancak bu yöntemler yeterli olmazsa ve hastada yürüme mesafesi kısalmış, ağrılar dayanılmaz hale gelmişse, dar kanal ameliyatı düşünülür.
Ayrıca aşağıdaki durumlar da cerrahi müdahale gerektirir:
- Şiddetli bacak ağrısı ve uyuşma
- Kuvvet kaybı veya düşme eğilimi
- İdrar veya dışkı kaçırma gibi nörolojik bulgular
Dar Kanal Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Cerrahinin amacı, sinirlerin üzerindeki baskıyı kaldırmaktır. Uygulanan yöntem, hastanın durumuna göre değişir:
- Laminektomi: Omurun arka kısmı alınarak sinirlerin geçtiği kanal genişletilir.
- Mikrocerrahi Dekompresyon: Mikroskop eşliğinde yapılan küçük kesilerle sinir sıkışmasına neden olan yapılar temizlenir.
- Füzyon (Vida-Plaka Sabitleme): Omurlar arasında kayma veya dengesizlik varsa, sabitleme yapılır.
Ameliyat sonrası dönemde hastalar genellikle birkaç gün içinde ayağa kalkabilir. Yürüme mesafesi artar, ağrılar azalır ve yaşam kalitesi belirgin şekilde iyileşir.
Ameliyat Sonrası Süreç ve İyileşme
Dar kanal ameliyatı sonrası erken mobilizasyon, fizik tedavi ve düzenli egzersiz, iyileşme sürecini hızlandırır. Çoğu hasta birkaç hafta içinde günlük aktivitelerine dönebilir. Ancak, tam iyileşme süresi hastanın yaşı, omurga yapısı ve ameliyatın kapsamına göre değişebilir.
Sonuç
Dar kanal hastalığı, ilerleyici sinir basısı nedeniyle tedavi edilmediğinde kalıcı sinir hasarına yol açabilir. Bu nedenle, erken tanı ve doğru tedavi yaklaşımı büyük önem taşır. İleri evre vakalarda, dar kanal ameliyatı, sinir basısını ortadan kaldırarak hastalara ağrısız ve aktif bir yaşamın kapılarını açar.
